რა ისტორია აქვს 8 მარტის აღნიშვნას?

Share post:

8 მარტი მსოფლიოში ქალთა საერთაშორისო დღედ აღინიშნება, მათ შორის საქართველოში, სადაც ეს თარიღი სახელმწიფო დღესასწაულადაა გამოცხადებული. სხვა ქვეყნებში, სადაც 8 მარტი ოფიციალური დღესასწაულია, შედიან ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკები და ზოგიერთი სოციალისტური სახელმწიფო. ეს შემთხვევითი არ არის, რადგან ქალთა საერთაშორისო დღის ისტორია მჭიდროდ არის დაკავშირებული სოციალისტურ მოძრაობასთან და რუსეთის რევოლუციასთან.


ქალთა ეროვნული დღე პირველად აშშ-ში 1909 წლის 28 თებერვალს აღინიშნა, რათა ქალ მუშებს მონაწილეობა მიეღოთ. მოგვიანებით, კომუნისტმა კლარაცეტკინმა 1910 წელს კოპენჰაგენში, მშრომელ ქალთა საერთაშორისო კონფერენციაზე, ქალთა საერთაშორისო დღის იდეა წამოაყენა. მიუხედავად იმისა, რომ ზუსტი თარიღი არ განუსაზღვრავთ, პირველი აღნიშვნა ევროპაში 1911 წლის 18 მარტს მოხდა. რუსეთში კი 1913 წლიდან დაიწყო ქალთა დღის აღნიშვნა, სოციალისტური მოთხოვნებისა და სოციალური პროტესტის ფარგლებში.

1917 წელს, ძველი სტილით 23 თებერვალს (ახალი სტილით 8 მარტს), გაფიცული ქალები საკვების ფასების ზრდასა და უმუშევრობას აპროტესტებდნენ.

ეს გამოსვლები გახდა რუსეთის თებერვლის რევოლუციის დასაწყისი. ნიკოლოზ მეორის ბრძანებით, ჯარს უნდა დაეშალა დემონსტრაცია, თუმცა 26-27 თებერვალს ჯარის ნაწილი აჯანყდა და იმპერატორი გადადგა. ამ მოვლენების გამო, 8 მარტი საბჭოთა კავშირში ოფიციალურ დღესასწაულად გამოცხადდა 1922 წელს და კომუნისტური დღესასწაულის სახე მიიღო. კომუნისტურ ქვეყნებში, ის მოგვიანებით, მათი რეჟიმების დამყარების შემდეგ აღინიშნა.

დასავლეთში, 8 მარტი ხანგრძლივი დროით ყურადღების მიღმა დარჩა, თუმცა 1960-იანი წლების ფემინისტური მოძრაობის შედეგად, კვლავ აქტუალური გახდა და 1975 წელს გაერომ აღიარა.

მიუხედავად ამისა, პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში მისი აღნიშვნა კვლავ დავის საგანია. მაგალითად, ჩეხეთში 2004 წელს მისი სახელმწიფო დღესასწაულად გამოცხადება ოპოზიციის კრიტიკის საგანი გახდა, რადგან მას კომუნისტურ პროპაგანდასთან აკავშირებდნენ. ამასთან, კონსერვატორი პოლიტიკოსები ალტერნატივად დედის დღეს უჭერდნენ მხარს.

ქალთა საერთაშორისო დღის წინააღმდეგობის მიუხედავად, მისი ფესვები მჭიდროდ უკავშირდება სოციალიზმს. თავდაპირველად, ინიციატივა აშშ-ს სოციალისტური პარტიიდან წამოვიდა, ხოლო მისი ევროპული აღიარება სოციალისტი აქტივისტების, მათ შორის კლარა ცეტკინის დამსახურებაა. 8 მარტის აღნიშვნა აერთიანებდა ქალთა უფლებების დაცვისა და სოციალისტური იდეოლოგიის მიზნებს. მიუხედავად იმისა, რომ თანამედროვე აღნიშვნა პოლიტიკურად ნეიტრალურ ხასიათს ატარებს, მისი ისტორიული მნიშვნელობა და სოციალისტური წარმოშობა კვლავ მნიშვნელოვან საკითხად რჩება.

დაკავშირებული სტატიები

“არასდროს დაბრუნდე საბჭოთა კავშირში” – მესიჯი, რომელმაც ელჩების ყურადღება მიიპყრო

გორში, ხელოვნების სახლში გამართულ გამოფენაზე დღეს, სტუმრების ყურადღება სამოქალაქო აქტივისტის, თეონა ფანქველაშვილის მესიჯმა მიიპყრო, რომელიც მაისურზე ჰქონდა გამოსახული.  ღონისძიებას...

“ნეომედი” – თირკმლის მსოფლიო დღე და არსებული გამოწვევები

13 მარტი თირკმლის მსოფლიო დღეა. სწორედ თირკმლის ქრონიკულ დაავადებასთან დაკავშირებული თემების განხილვას ეთმობა გადაცემა "ნეომედი" - ეკა სუხიშვილთან...

“გაიღვიძეთ, ქვეყანას ვკარგავთ” – სტუდენტების ხმა”თავისუფალი აუდიტორიიდან”

მარი ვალიშვილი მიმდინარე პოლიტიკური მოვლენების ფონზე, სტუდენტები თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან აქტიურად მონაწილეობდნენ დაგეგმილ აქციებში თუ გაფიცვებში. მათ შორის არიან...

ბოლო მონაცემებით, 185 000 ადამიანი შინმოვლას საჭიროებს – ტრენინგი გორში

დასრულდა გორსა და თბილისში 2 დღიანი შეხვედრა, რომელსაც "საქართველოს კარიტასი" ჯანმრთელობის დაცვის პროგრამის ფარგლებში ატარებდა შინმოვლის გუნდებისთვის. ორგანიზატორების...